दादांची मिश्किली

 मध्यंतरी श्री दादा कोंडके यांचे 'सोंगाड्या' हे आत्मचरित्र वाचनात आले. आपल्यावर सतत होणारा द्वयर्थी विनोदाचा आरोप खोडून काढताना दादांनी अत्यंत समर्पक उदाहरणे देऊन आपल्या हजरजबाबीपणाची प्रचीती दिली आहे. ते म्हणतात ---

मोठमोठ्या कवींना शब्दांची गम्मत करण्याचा मोह आवरलेला नाही. मोरोपंत हे महान कवी होते कि नाही ? होतेच . त्यांच्या आर्या अतिशय गाजलेल्या आहेत कि नाही ? आहेतच . मग त्यांनीच केलेल्या एका आर्येचे उदाहरण घेऊ या ..

.

" स्व स्त्री घरात नसता कंडू शमनार्थ रंडीरा खावी |

   ती हि नसता , स्वहस्ते चीबुल्ली दाबावी || "

.

आता यात थोडे संस्कृत आहे म्हणून अर्थ सांगितला पाहिजे . कंडू म्हणजे खोकला आणि रंडीरा म्हणजे खडीसाखर . अर्थ असा आहे कि स्वत:ची बायको घरात नसली आणि खोकला आला तर काय करावं ? तर खडीसाखर खावी . तीही म्हणजे खडीसाखर घरात नसली तर चीबुल्ली म्हणजे कंठमणी . तो हाताने थोडा दाबावा . अर्थ किती सरळ सोपा आहे  कि नाही ? पण याच आर्येतील 'रंडीरा' या शब्दातला 'रा' जर पुढच्या शब्दाला जोडला आणि 'चीबुल्ली' मधला ची जर आधीच्या शब्दाला जोडला तर काय अर्थ होईल ? मी तो सांगायची गरज नाही. आपल्या सगळ्यांना तो कळू शकतो.मोरोपंत सारख्या जाड्या विद्वानाने अशी शब्दांची गम्मत का करावी ? तर त्यात मजा आहे म्हणून . हि जी मजा आहे ती आयुष्यात गम्मत आणते 

.

आता एका गो-या  कवीची गम्मत पहा . गो-या चमडीच सगळ चांगल वाटत म्हणून सांगतोय 

.

एक तरुणी म्हणते .........

त्याने मला सोफ्यावर निजवून प्रयत्न केला ,

खुर्चीवर बसवून प्रयत्न केला ,

खिडकीच्या कठड्यावर बसवून त्याने जमत का ते पहिले ,

पण त्याला यश आलं नाही .......

मग त्याने मला खाटेवर झोपवून प्रयत्न केला ,

मला भिंतीला टेकवून उभी केली ,

मी जमिनीवर बसलेदेखील , पण तरीही जमेना ,

त्याने असा प्रयत्न करून पहिला ,

त्याने तसा प्रयत्न करून पहिला ,

पण जमेचना .....

खरोखर हसून हसून माझी मुरकुंडी वळली ,

त्याची ती धडपड पाहून ,

माझा फोटो काढण्याची .........

.

आहे कि  नाही गम्मत ? गंमतीच असंच असत . ती आपल्या मनात असते . करणा-याच्यात असतेच असे नाही .

----- दादा कोंडके (सोंगाड्या)